Πώς δημιουργείται ο καρκίνος του μαστού; Πώς μπορούμε να τον προλάβουμε;
Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε πώς δημιουργείται ο καρκίνος του μαστού. Γνωρίζουμε μόνο κάποιους επιβαρυντικούς παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες μίας γυναίκας να πάθει καρκίνο του μαστού. Ως εκ τούτου δε μπορούμε πάντα να τον προλάβουμε. Μπορούμε όμως να μειώσουμε τις πιθανότητες να νοσήσουμε από καρκίνο του μαστού ή έστω να τον βρούμε νωρίς. Ο καρκίνος μαστού που ανιχνεύεται νωρίς, έχει μία εξαιρετική πρόγνωση.
Τι θα κάνει η γυναίκα που είναι φορέας μετάλλαξης;
Σε περίπτωση που υπάρχουν όντως μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 η προφυλακτική μαστεκτομή, με ταυτόχρονη αποκατάσταση, μειώνει τον κίνδυνο να νοσήσει μία γυναίκα από καρκίνο του μαστού πάνω από 95%. Επίσης, η προφυλακτική αμφοτερόπλευσρη ωοθηκεκτομή που γίνεται λαπαροσκοπικά μειώνει κατά 97-98% τον κίνδυνο να νοσήσει από καρκίνο ωοθηκών-σαλπίγγων ή περιτοναίου. Οι επεμβάσεις όμως αυτές αλλάζουν τη ζωή της ασθενούς και πρέπει να υπάρξει συμβουλευτική συζήτηση με το χειρουργό μαστού πριν ακόμη από τον γενετικό έλεγχο, τόσο για τον τρόπο περιορισμού του κινδύνου ανάπτυξης καρκίνου με επέμβαση ή την έγκαιρη διάγνωση του με εντατική παρακολούθηση, όσο και για τις επιπτώσεις της εύρεσης μια μετάλλαξης της γυναίκας στους συγγενείς της.
Eίναι απαραίτητη η ψηλάφηση και ποιος πρέπει να την κάνει;
Η ψηλάφηση, όταν γίνεται από χειρουργό μαστού, μπορεί να ανακαλύψει βλάβες του μαστού που δεν φαίνονται στη μαστογραφία, είτε γιατί είναι εκτός του πεδίου της, είτε γιατί η πυκνότητα των μαστών είναι μεγάλη, είτε γιατί κάποια είδη καρκίνου του μαστού δεν δίνουν σαφή μαστογραφικά ευρήματα.
Πότε πρέπει να γίνεται και υπερηχογράφημα μαστών;
Υπερηχογράφημα μαστών πρέπει να γίνεται όταν ο χειρουργός μαστού κρίνει ότι η μαστογραφία δεν είναι αρκετή λόγω μεγάλης πυκνότητας των μαστών και όταν υπάρχει ψηλαφητό ή μαστογραφικό εύρημα.
Πρέπει να γίνεται βιοψία πριν την χειρουργική επέμβαση;
Η διάγνωση του καρκίνου πριν την χειρουργική επέμβαση, δίνει τη δυνατότητα στον χειρουργό μαστού να σχεδιάσει, μαζί με ενδεχομένως τον πλαστικό χειρουργό αλλά και με την ασθενή, την καλύτερη ογκολογικά και αισθητικά επέμβαση, να ολοκληρώσει τον έλεγχο για μεταστάσεις και να οργανώσει τη βιοψία του φρουρού λεμφαδένα με την έγχυση του ραδιοϊοσοτόπου πριν την επέμβαση.
Ποιες είναι οι επιπλοκές μια χειρουργικής επέμβασης μαστού;
Οι επιπλοκές από μια χειρουργική επέμβαση μαστού όπως το αιμάτωμα, η φλεγμονή, η συλλογή υγρού κλπ είναι ελάχιστες και όχι σοβαρές.
Πρέπει να γίνεται άμεσα η αποκατάσταση ή η έναρξη της αποκατάστασης μετά από μαστεκτομή;
Τις περισσότερες φορές είναι δυνατή η άμεση αποκατάσταση ή η έναρξη της αποκατάστασης, με διατατήρα ιστών, μετά από μαστεκτομή. Στις περιπτώσεις που μια ασθενής έχει έναν καρκίνο ιδιαίτερα επιθετικό και πρέπει να λάβει άμεσα χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία είναι καλύτερα να μετατίθεται η αποκατάσταση για το τέλος της θεραπείας.
Πότε πρέπει να κάνει ακτινοθεραπεία;
Η ακτινοθεραπεία πρέπει να γίνεται στις περιπτώσεις που φοβόμαστε ότι ο καρκίνος μπορεί υποτροπιάσει τοπικά, και αυτό συμβαίνει όταν δεν αφαιρούμε όλο το μαστό είτε μετά από μαστεκτομή όταν ο καρκίνος φανεί στην βιοψία ότι έχει διηθήσει τους λεμφαδένες ή έχει επιθετικά χαρακτηριστικά.
Ποιες έχουν ένδειξη για γονιδιακό έλεγχο για μεταλλάξεις που σχετίζονται με τον καρκίνο;
Πριν επιλέξει μία γυναίκα να υποβληθεί σε έλεγχο για την ανεύρεση γονιδιακής μετάλλαξης, καλό είναι να γνωρίζει τη βαρύτητα αυτής της πληροφορίας για να ξέρει πώς να τη διαχειριστεί. Πρέπει δηλαδή, να συνειδητοποιήσει ότι ακόμη και αν υπάρχει η γονιδιακή μετάλλαξη στην οικογένειά της, η ίδια μπορεί να την έχει ή όχι. Αν δεν την έχει ο προσωπικός της κίνδυνος είναι εκείνος του γενικού πληθυσμού. Ο χειρουργός μαστού αρχικά, και ο κλινικός γενετιστής τελικά, θα επιλέξουν τις γυναίκες εκείνες οι οποίες έχει έννοια να υποβληθούν σε γονιδιακό έλεγχο.
Υπάρχει κίνδυνος από τις συχνές / ετήσιες μαστογραφίες;
Ο κίνδυνος είναι ελάχιστος και δεν συγκρίνεται με το όφελος της έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου ή μιας προκαρκινικής βλάβης. Ωστόσο η συχνότητα εκτέλεσης της πρέπει να είναι αυτή που πραγματικά είναι απαραίτητη για τον έλεγχο και είναι καθήκον του χειρουργού μαστού να ορίσει την ωφέλιμη συχνότητα της.
Είναι απαραίτητη η αυτοεξέταση;
Το άγχος που προσθέτει στην καθημερινότητα των περισσοτέρων γυναικών φαίνεται ότι δεν εξισορροπείται από την έγκαιρη διάγνωση, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι ο έλεγχος από το χειρουργό μαστού είναι τακτικός.
Ποια είναι η θέση της μαγνητικής μαστογραφίας μαστών;
Η μαγνητική μαστογραφία είναι επικουρική των άλλων διαγνωστικών μεθόδων, μαστογραφίας και υπερηχογραφήματος, για τη επιλογή των βλαβών που χρήζουν βιοψίας. Είναι πιο συχνά απαραίτητη σε γυναίκες που έχουν ενθέματα μαστών και στις φορείς μεταλλάξεων. Ο χειρουργός μαστού σε συνεργασία με τον ακτινολόγο, βάζουν την ένδειξη για την εκτέλεση της με αυστηρά κριτήρια, γιατί ακόμη δείχνει αρκετά ψευδώς θετικά αποτελέσματα και είναι δύσκολη η βιοψία μια βλάβης που αναδεικνύεται μόνο στη μαγνητική μαστογραφία.
Γιατί πρέπει να γίνεται η βιοψία του φρουρού λεμφαδένα, πότε πρέπει να γίνεται και πώς;
Η αφαίρεση των λεμφαδένων της μασχάλης προκαλεί αρκετά συχνά οίδημα του χεριού και αρκετά ενοχλήματα. Με τη βιοψία του φρουρού λεμφαδένα μπορούμε να αποφύγουμε την αφαίρεση όλων των λεμφαδένων της μασχάλης όταν δεν χρειάζεται και αυτό συμβαίνει σε τουλάχιστον 70% των ασθενών. Γίνεται, συνήθως, με τη βοήθεια ραδιοϊσοτόπου που ενίεται στην περιοχή του καρκίνου, λίγες ώρες πριν την επέμβαση, σε συνδυασμό με κυανούν του μεθυλενίου που ενίεται αμέσως πριν την επέμβαση. Αυτό μας βοηθά να επιλέξουμε τον σωστό φρουρό λεμφαδένα για ταχεία βιοψία. Λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης γίνεται μόνο αν η ταχεία βιοψία δείξει διήθηση του λεμφαδένα από καρκίνο.
Είναι η μετεγχειρητική πορεία δύσκολη, είναι επώδυνη η χειρουργική επέμβαση;
Γενικά οι επεμβάσεις του μαστού, αν δεν συμβεί κάποια επιπλοκή, πονούν ελάχιστα. Μερικές φορές και κυρίως όταν έχουν αφαιρεθεί οι λεμφαδένες της μασχάλης μπορεί το σωληνάκι της παροχέτευσης να δίνει για αρκετές ημέρες υγρό, και είναι φορές που οι ασθενείς πηγαίνουν στο σπίτι με αυτό και έρχονται αργότερα για να το βγάλουμε.
Πότε πρέπει να κάνει χημειοθεραπεία η ασθενής;
Σε λίγες περιπτώσεις η ασθενής πρέπει να πάρει χημειοθεραπεία πριν τη χειρουργική επέμβαση, είτε γιατί ο καρκίνος είναι πολύ προχωρημένος, είτε γιατί γίνεται προσπάθεια να μειωθεί το μέγεθος του όγκου, ώστε να μπορέσει ο χειρουργός να αποφύγει να κάνει μαστεκτομή. Συνήθως, η χημειοθεραπεία δίνεται μετά τη χειρουργική επέμβαση στις ασθενείς που έχουν έναν επιθετικό καρκίνο και πριν ξεκινήσει την ορμονοθεραπεία, είτε όταν ο καρκίνος δεν είναι εξαρτώμενος από ορμόνες και έτσι τα αντι-ορμονικά φάρμακα δεν έχουν επίδραση.
Έχει διαφορετική εξέλιξη ο καρκίνος του μαστού στις νεαρές γυναίκες;
Ο καρκίνος του μαστού ή μάλλον οι καρκίνοι του μαστού, γιατί κανένας καρκίνος δεν είναι απόλυτα ίδιος με τους άλλους, έχουν κάποια χαρακτηριστικά που καθορίζουν την επιθετικότητα τους. Οι καρκίνοι με τα ίδια χαρακτηριστικά έχουν παρόμοια πρόγνωση είτε εμφανισθούν σε νεαρές είτε σε μεγαλύτερες γυναίκες. Οι νεαρές γυναίκες όμως έχουν πιο συχνά όγκους με πιο επιθετική συμπεριφορά και επίσης, λόγω της πυκνής υφής των μαστών, διαγιγνώσκονται πιο δύσκολα σε αρχικό στάδιο.